[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nowogo
mieżdunarodnogo ekonomiczeskogo porjadka, "Sowietskoje gosudarstwo i prawo"
1980, nr 9,
s. 91.
6 Por. L.Perillier, Demain, 1e gouvernement mandial, Paris 1974; G. Clerk and D.B.
Sohn,
World peace through World law, Cambridge 1967; J.D. Mordżinska (red.), The futura
ot society,
Moskwa 1973, s. 195-204; J. Kulig (red.), Nowy międzynarodowy ład ekonomiczny,
Warszawa
1979; S. Hoffmann, L'ordre international, w: M. Grawitz et J. Leca (ad.), Traite de
sciene politique,
Paris 1985, t. 1, rozdz. XI.
' Por. Z. Mendlowitz (ad.), On the Creation ot a Just World Order, New York 1975; H.
Giersch
Kritisches and positives za den Forderungen nach einer Neuordnung der
Weltwirtschaft, Kiel
1978; E. Jouve, Ordre au desordre international?, Paris 1979; R. Kothari Transition to
a New
Order: Problems ot Huxnan Survival: peace and security in a period ot rapid
transformation, New
Ewolucja ładu międzynarodowego w pólwieczu 1945-1995 453
Z kolei wszystkie możliwe do wyodrębnienia rodzaje ładu międzynarodowego
ujmowano stopniowo jako współzależne oraz warunkujące się wzajemnie
w swym istnieniu i funkcjonowaniu.
Z powyższych rozważań i zabiegów analitycznych wynika, że rozumienie
ładu międzynarodowego podlegało w ostatnich dziesięcioleciach ciągłemu
rozszerzaniu się. Pojęcie "ład" traktowano jako przeciwieństwo chaosu,
anarchii, nieporządku, żywiołowości, niepokoju i destrukcji. Aad rzeczywisty
utożsamiano z porządkiem, spójnością wewnętrzną i jakimś stanem równo-
wagi w układzie danej całości. Było to zresztą zgodne z definicjami socjologicz-
nymi i prakseologicznymi ładu społecznego (według Augusta Comte'a,
Stanisława Ossowskiego i różnych encyklopedii) jako określonej sumy za-
chowań zbiorowych, opartych na stosunkach akceptowania, uzgadniania
i ochrony pewnego status quo. s Odnoszono więc ład głównie do sumy
pozytywnych współzależności przemian, oddziaływań i dokonań podmiotów
środowiska międzynarodowego.
Dynamikę ładu międzynarodowego dostrzegano początkowo - zgodnie
z tradycją prawniczą - w okresach odmierzanych przez wojny.9 Następnie
kojarzono ją z fazami systemów międzynarodowych.lność
w poznawaniu tej dynamiki słusznie dostrzegano w "nierównoczesności
i niejednorodności zmian jakościowych na różnych szczeblach i różnych
częściach" tych systemów, jak również w sprzecznościach między różnymi
elementami ładu międzynarodowego." W toku tych analiz zajmowano się
najstarszymi rodzajami ładu międzynarodowego, zwłaszcza politycznegolz
i kulturalnego,l3 ale także bardzo dużo uwagi poświęcono najgłośniejszym
York 1981; C. Nigoul, M. Torelli, Les Mystifications do nouvel ordre international,
Paris 1984;
G. Szachnazarow (red.), Mieżdunarodnyj porjadok: poli6ko-prawowyje aspekty,
Moskwa 1986;
R. Falk, The End ot World Order, Esseys ot normative international relations, New
York 1983;
G. Balandier, Le desordre, Paris 1988; M. Girard, Ordre et desordre, paradigme des
relations
internationales, "Cahiers Francais", No 263, s. 3-11.
e Omówienie tych definicji zob. J. Kukulka, Pojęcie i istota międzynarodowego ładu
pokojowego, w tegoz (red.), Problemy międzynarodowego ładu pokojowego,
Warszawa 1987,
s. 10-11.
9 Por. Z. Richardson, Statistics ot Deadly Quarrels, Psychological factors ot peace
and was,
New York 1950.
1o Na temat faz systemów międzynarodowych zob. J. Kukułka, Problemy teorii
stosunków
międzynarodowych, Warszawa 1978, s. 183-184, 193-196.
" por. G. Ch. Szachnazarow (red.), op.cit., s. 24.
1Z Por, J.T. Delos, Mgr Solages, Essai sur 1'ordre politique national et international,
Paris
1947; J. Buchmann, A la recherche d'un ordre international, Louvain-Paris 1957.
'3 Por E. Northrop, Ideological Difierences and World Order, New-Haven 1949; K.
%7łygulski,
Kultura a nowy międzynarodowy ład ekonomiczny, Warszawa 1980, s. 72-75; R.B.J.
Walker (ad.),
Culture, Ideology and World Order, Boulder 1984; G. Michałowska, Pokojowy ład
kulturalny
w skali globalnej i regionalnej, w: J. Kukułka (red.), Problemy międzynarodowego
ładu poko-
jowego, jw., s. 162-189.
f
i a ..,
454 Józef Kukulka
bataliom lat 60. i 70.14 o nowy międzynarodowy ład gospodarczy i informa-
cyjny,ls tudzież batalii ostatnich trzech dziesięcioleci o międzynarodowy ład
ekologiczny. 1 6
Uchwycenie ewolucji każdego obszaru i rodzaju ładu międzynarodowe-
go okazuje się możliwe dopiero wtedy, kiedy rozważany ład ma już za sobą
pewien czas historyczny, ujawnił fazy swojej zmienności, tzn. powstawania,
wzrostu, dojrzewania i przekształcania się, a także wykazał istnienie pod-
staw jego ciągłości. W ładzie dojrzałym lub dojrzewającym łatwiej jest dostrzec
czynniki sprawcze jego ewolucji. Jest nimi z reguły walka podmiotów
zaangażowanych w dany ład o dominowanie określonego systemu wartości
oraz o maksymalizację szans osiągania tych wartości wraz z szansami
przetrwania państw i rozwoju dobrobytu ich społeczeństw.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]