[ Pobierz całość w formacie PDF ]
obu stronach Nilu, należy do tego sławnego miasta, Tebami zwanego, które starożytni mia-
nowali ,,Tebami o stu bramach ! W greckim języku wyraz na oznaczenie bramy i pałacu był
prawie tym samym; zaszła pomyłka w tłumaczeniu jego i stąd urosła ta bajka ,,o stu bra-
mach , gdy raczej to się mogło stosować do liczby wielkich królewskich lub publicznych
pałaców. Gdyż na umieszczenie w proporcjonalnej odległości stu bram nie ma miejsca na
przestrzeni, którą całe Teby zajmowały.
Tu znajdziem pomieszane budowle z egipskich, greckich i rzymskich czasów. Dzieła
Ramzesa, Amona, Ptolemeuszów, Adriana i Antonina.
Te piękne dwie bramy, które prowadziły widać do tej części miasta; ten pałac kobiet kró-
lów egipskich, jeden z najpiękniejszych w Tebaidach, w którym jest przepyszna sala tronu,
otoczona podwójnym rzędem olbrzymich kolumn; te rzezby hieroglificzne na ścianach we-
80
wnętrznych i zewnętrznych pałacu, przedstawiające bitwy morskie, polowanie na lwy, stosy
rąk, języków etc. pojmanych w bitwach więzniów; te wjazdy tryumfalne królów to jest cała
historia starożytnych Egipcjan...! Tu trzeba tylko patrzyć, uwielbiać i puścić cugle swej wy-
obrazni, gdyż aby wiedzieć wszystko z pewnością, nie dość jest być Champollionem...!
Udawać, że się wie wszystko... to co innego...! To w naszych czasach każdy Francuz po-
trafi. I nie dziwiłbym się wcale, żeby za lat kilkadziesiąt drukowano książki tylko samymi
hieroglifami. Ale gdyby kiedy zmartwychwstali starożytni Egipcjanie, zapewne by dla nich
właśnie te hieroglify stały się niezrozumiałymi.
Teraz przepłyńmy przez Nil w łódce Charona i stanąwszy na przeciwnym brzegu, coraz
bardziej zdziwieni, pozdrówmy cuda coraz to niesłychańszel To Luksor...! Luksor...! Miasto
Sezostrysów, Aleksandrów, Ptolemeuszów! A dziś miasto opuszczone, wśród zwalisk którego
gniezdzi się dzicz arabska, do jego wspaniałych kolumn przylepiając swoje jaskółcze gniazda.
Ten pałac lub raczej ta świątynia (gdyż nie zgadzają się w tym uczeni) jest dziełem Mene-
phtaha, syna Sezostrysa Wielkiego. Saboon i Ptolemeusz Philopator przyozdobili go także...
Brama, od strony wschodniej do niego prowadząca, nosi cechę wielkiej starożytności... Stoją-
cy przed nią jeden jeszcze piękny obelisk (brat rodzony tego, co się teraz wznosi naprzeciw
Izby Deputowanych w Paryżu) czeka, dopóki go jaki inny naród ze starego gruntu znowu nie
wykorzeni, aby się przystroić w pawie pióra...!
W tym całym pięknym gmachu jedna jest tylko rzecz dotychczas zle lub wcale nie wytłu-
maczona... A tą rzeczą jest dysharmonia proporcji pomiędzy tymi czternastoma olbrzymimi
kolumnami, których kapitele rozłożyste jak wachlarze, a tymi innymi tuż za nimi (ku stronie
rzeki), co przy wielkich tak biednie się wydają. Niech, co chcą, mówią uczeni, ale my twier-
dzim, że naród mający tyle dobrego smaku w swych wszystkich dziełach nie mógł stawiać
pałacu, którego by pierwszą salę podpierały karły, a drugą olbrzymy, szczególnie kiedy ten
całkowicie był na widok zewnętrzny wystawionym. Nie byłoby w tym jedności, a tym samym
piękności, gdyż w znakomitych budowlach jedność największą ozdobę stanowi. Prędzej
uwierzylibyśmy, że te mniejsze kolumny, odrębnego wcale kształtu, były zasłonięte ścianami
i zdobiły wnętrza pałacu królewskiego, gdy zaś obręb, wielkimi otoczony, przeznaczony był
na świątynię lub też był innym przyległym pałacem. Przysionkiem także być nie mogły, gdyż
ich za wiele i są zbyt piękne. A któż słyszał o przedpokojach sto razy wspanialszych od salo-
nów? Zresztą, zostawmy to zagadnienie uczonym, a sami, nie troszcząc się, c o i j a k, rzecz
okazałą uwielbiajmy!
Teraz jeszcze jedno dziwo. O pół godziny pieszej drogi od Luksoru, w głąb się kraju za-
puszczając, wznosi się i leży kilkaset olbrzymich kolumn... i kilka bram wspaniałych, i sfink-
sy, i napisy, i hieroglify, i plac z kolumn (w pośrodku którego stały niegdyś trzy statuy kró-
lów), i malowidła oryginalne, i pozłota na tych kolumnach, i obeliski...!
Jest to Karnak.-.l Dawniej od pałacu Luksoru do pałacu Karnaku prowadziła obszerna uli-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]