[ Pobierz całość w formacie PDF ]
syn reb Szneura Załmena”
jaknehoz — tu: nierealny interes
Jam Suf — Morze Czerwone
Jamim Noraim (Jomim Noraim) — Groźne Dni, dziesięć dni pokuty od Rosz
Haszana do Jom Kipur. Decyduje się wówczas los człowieka na następny rok
jefejfis — zniekształcone jefejfijo (hebr.) — piękność
jejcer horo — złe skłonności, złe instynkty powodujące człowiekiem wg prze-
konań religijnych Żydów
jiches — świetny rodowód
Jiso Adonaj ołecho goj — (hebr.) „I ześle Pan na cię naród”
Jom Kipur — Sądny Dzień, dzień pokuty i postu
Kadisz — powszechna modlitwa codzienna, także modlitwa za zmarłych
kahał — gmina żydowska
kamec — samogłoska „o”
kapora — ofiara, odkupienie grzechów, w mowie potocznej także kozioł
ofiarny
Kilchoch haszom — (hebr.) „Jak liże wół”. Powinno być: Kizroach hoor
(hebr.) — „Gdy zabłyśnie światło”
Kinot (Kines) — pieśni żałobne, także Treny Jeremiasza
141
knaknisł — idiomatyczne przezwisko żydowskie
Kol Nidrej (Koł Nidrej) — modlitwa śpiewana w wieczór rozpoczynający Jom
Kipur
Kotel Hamaarawi (Kojseł Hamaarowi) — Zachodnia Ściana, Ściana Płaczu,
jedyna pozostałość Świątyni Jerozolimskiej
lamden — uczony, nazwa biegłego w Talmudzie i Piśmie Świętym
Lechaim! — toast przy wznoszeniu kielicha
łamedwownik — (od hebr. liter lamed i waw, łącznie oznaczających liczbę
36). Wg legendy świat istnieje dzięki 36 sprawiedliwym, przebywającym na nim
w ukryciu
Łech łecho — (hebr.) „Idź sobie”
Łoj jaałe wełoj jowoj — (hebr.) „Nie wzejdzie i nie dojdzie”. Zniekształco-
ny cytat wersetu odmawianego w święto Chanuka. Właściwie: Jaałe wejowej —
„Niech wzejdzie i dojdzie”
Łoj jizocher wełoj jipoked — (hebr.) „Ani wspomniany, ani przypomniany nie
będzie”
Mazł tow! — (hebr.) „Szczęścia! Powodzenia”!
Mearat Hamachpela (Meoras Hamapchejło) — jaskinia w Hebronie, gdzie wg
Biblii spoczywają Abraham, Izaak i Jakub
mecyja — rzecz znaleziona, osobliwość, przysmak
megiła — zwój pergaminu lub skóry służący do spisywania tekstu księgi świę-
tej; Megila (Megiłe) — potocznie Księga Estery
Melech Eljon (Mełech Eljon) — popularna pieśń religijna mełamed — nauczy-
ciel w chederze
mezuza — zwitek pergaminu zawierający tekst z Biblii umieszczony w bla-
szanym lub drewnianym futerale, przybity do drzwi domu
mezynka — najmłodsza córka
Mi keamcho Isroel goj echod — (hebr.) „Któż jest jak Twój lud Izraela jednym
narodem?”
Micraim — Egipt
Midrasz — komentarz do ksiąg biblijnych
Mincha (Minche) — modlitwa popołudniowa
142
Miszna (Miszne) — starsza część Talmudu, zawiera uporządkowane treściowo
przepisy prawa religijnego i świeckiego
moni — dziecięce zdrobnienie żydowskiego wyrazu miłch (mleko)
moras — pani
Ogił weesmach — (hebr.) „Będę się cieszył i radował”
Ojdcho — (hebr.) „Złożę dziękczynienia”. Początek modlitwy
Ołow haszołem — (hebr.) „Pokój z nim!” Ołecho haszołem — „Pokój z nią!”
Omejn seło — (hebr.) „Niech się stanie na wieki”. Wzmocnione „amen”
Oszamnu — (hebr.) „Grzeszyliśmy”
patach — samogłoska „a”; w połączeniu z literą szin: „sza”
Perek — zbiór zasad moralnych
Pesach — Pascha, Wielkanoc, Święto Wolności upamiętniające wyjście Ży-
dów Egiptu
Pitom i Ramses — nazwy miast egipskich, które wg Biblii wznieśli Żydzi
w niewoli egipskiej
posek — określenie nauki świętej
Purim — święto upamiętniające ocalenie Żydów w Persji od prześladowań
królewskiego ministra Hamana
reb — tytuł grzecznościowy, odpowiednik polskiego „pan”
Ribojne Jojne, host asach azojne? — (jid.) „Panie Jojne, czy masz dużo takich
jak ten?” Żartobliwe powiedzenie
Ribojno szeł ojłom — (hebr.) „Panie Wszechświata”
Rosz Haszana (Rosz Haszone) — Nowy Rok obchodzony zazwyczaj we wrze-
śniu
Selichot (Sliches) — prośby o dopuszczenie grzechów odmawiane od Rosz
Haszana do Jom Kipur
sedra — rozdział Pisma Świętego
Skocł kumt — idiomatyczne powitanie żydowskie
Sukot (Sukes) — Święto Szałasów. Kuczki. Obchodzone na pamiątkę pobytu
Żydów na pustyni. Również uroczystość zakończenia zbiorów
Symchat Tora (Symchas Tojre) — święto związane z zakończeniem rocznego
cyklu czytania Tory, obchodzone ostatniego dnia Sukot
143
szadchen — swat
Szehakoł nihje bidworoj — (hebr.) „Wszystko stało się według słów Jego”.
Końcowa część błogosławieństwa odmawianego przez pobożnych Żydów przed
wypiciem kieliszka wódki
Szawuot (Szwues) — święto objawienia Tory na górze Synaj, zarazem święto
pierwszych zbiorów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]